Elektrikte uygulanacak yeni sistemle birlikte birçok abone için farklı bir dönem başlıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun aldığı karara göre 2026’dan itibaren yıllık 4 bin kilovatsaatten fazla elektrik kullanan aboneler Son Kaynak Tedarik Tarifesi kapsamına geçecek. Bu değişiklik yaklaşık 2,5 milyon kişiyi etkileyecek. Türkiye’de 43 milyon mesken abonesi olduğu düşünülünce bu sayı toplamın küçük bir bölümünü oluşturuyor ancak yeni model özellikle yüksek elektrik kullanan evlerde dikkat çekiyor.
Bu sistemde tüketimi yüksek olan abonelerin fiyatları daha hareketli bir yapıda belirleniyor. Tüketimi sınırın altında olanlar ise ulusal tarifeden devam ediyor. Elektrik piyasasında serbest tüketici olmak isteyen aboneler istedikleri tedarikçiden elektrik alabiliyor. Tedarikçi seçmeyenler için ise bulundukları bölgedeki görevli şirket tarafından SKTT uygulanıyor. Farklı tedarikçilerle anlaşma yapanlar kendi tüketimlerine uygun fiyat tekliflerini karşılaştırabiliyor. EPİAŞ’ın dijital sistemi de bu süreci daha anlaşılır hale getirmeyi amaçlıyor. Bu sayede yüksek tüketimi olan abonelerin farklı şirketlerle sözleşme yaparak daha uygun fiyatlar bulması bekleniyor.
Konuya ilişkin değerlendirme yapan Minas Enerji ve Teknoloji Çözümleri AŞ Genel Müdürü ve Kurucu Ortağı Ümit Kılıç, SKTT kapsamındaki abonelerin tedarikçi seçme hakkının önemli sonuçlar doğurduğunu söyledi. Ümit Kılıç, “Tedarikçi seçebilmek, özellikle orta ve büyük ölçekli işletmeler için maliyet ve risk yönetimi açısından çok net bir avantaj yaratıyor.” dedi. Ümit Kılıç, küçük işletmelerde SKTT ile ikili anlaşmalar arasındaki farkın sınırlı kaldığını ancak yüksek tüketimi olan işletmelerde doğru kurulmuş bir sözleşmeyle daha fazla tasarruf sağlandığını anlattı. Ümit Kılıç, bazı işletmelerin imzaladıkları sözleşmeler nedeniyle farkında olmadan kendilerini kısıtladığını ve bu nedenle seçim hakkını kullanamadığını söyledi.
EPİAŞ verilerine göre yıl içinde serbest tüketici hakkını kullananların sayısı hızla arttı. Ümit Kılıç, “Ocak ayında serbest tüketici hakkını kullanan 224 bin 650 abone varken, kasımda bu sayı 801 bin 270’e yükseldi. Aynı dönemde hakkı kullanmayanların sayısı 3,94 milyondan 3,55 milyona geriledi.” dedi. Ümit Kılıç, organize sanayi bölgeleri ile yüksek tüketimi olan ticarethanelerden gelen taleplerin arttığını, teklif isteyenlerin sayısında belirgin bir yükseliş olduğunu söyledi. Ümit Kılıç, bu eğilimin tedarikçi değişimi konusunda hızlı bir hareket yarattığını belirtti.
Elektrik tedarikçisi seçerken fiyatın tek başına belirleyici olmadığını söyleyen Ümit Kılıç, sözleşmelerin en az fiyat kadar önemli olduğunu vurguladı. Ümit Kılıç, işletmelerin özellikle tüketim taahhüdü, tolerans bandı, erken fesih maddeleri, otomatik uzama, fiyat uyarlama yöntemleri, teminat koşulları ve ödeme vadelerine dikkat etmesi gerektiğini belirtti. Ümit Kılıç, küçük ifadelerin yıl sonunda ek maliyet oluşturabileceğini ifade ederek, “İşletme taahhüdün altında ya da üstünde kaldığında cezanın nasıl hesaplandığı çok net tanımlı olmalı.” dedi. Ümit Kılıç ayrıca erken fesih şartlarının bazen işletmeler için önemli bir risk doğurduğunu, gizli veya ağır maddelerin serbest tüketici mekanizmasını zayıflatabildiğini söyledi. Sözleşmenin uzama bölümünün şeffaf olması gerektiğini belirten Ümit Kılıç, bunun suistimale açık bir alan olduğunu ifade etti.
Ümit Kılıç, fiyat uyarlamalarında kullanılan Piyasa Takas Fiyatı, YEKDEM veya döviz gibi göstergelerin açıkça yazılması gerektiğini, sadece “PTF’ye endeksli” denildiğinde yorum farklarının ortaya çıkabildiğini söyledi. Teminat yapısının işletmelerin nakit akışını etkilediğini belirten Ümit Kılıç, teminat koşulları net olmazsa işletmelerin gereksiz yük altında kalabildiğini ifade etti. Ödeme vadeleri ile gecikme maddelerinde belirsizlik olması halinde tedarikçilerin geniş bir hareket alanına sahip olduğunu anlattı. Ümit Kılıç, dijital bildirim ve düzenli raporlama sistemlerinin artık standart beklenti haline geldiğini, şirketlerin sadece fatura düzenleyen bir yapıdan çıkıp veri sağlayan bir konuma gelmesi gerektiğini söyledi.
Son kaynak limitleri 2018’den bu yana her yıl farklı gruplar için değiştiriliyor. Mesken aboneleri bu yıllarda yüksek limitler sayesinde ulusal tarifeden yararlanmaya devam etmişti. 2024 yılına kadar bu durum korundu. Bu yıl meskenlerde limit 5 bin kilovatsaat oldu ve bu sınırın üstüne çıkanlar yüksek tüketimli grup içinde değerlendirildi. Gelecek yıl için bu sınır 4 bin kilovatsaate çekildi. Yeni model 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek. Bu tarihten sonra yüksek tüketimli aboneler için daha farklı bir dönem başlamış olacak.
