Kolesterol kelimesini duyduğumuzda çoğumuzun aklına hemen “kötü” bir şey gelir. Oysa kolesterol, vücudumuzun sağlıklı işleyişi için gerekli bir yağ türüdür. Hücre zarlarımızın yapısında, hormon üretiminde ve D vitamini sentezinde önemli rol oynar. Ancak tıpkı her şeyde olduğu gibi, dengesi bozulduğunda sorunlar başlar.
Kolesterol temelde iki ana tipe ayrılır: HDL (iyi kolesterol) ve LDL (kötü kolesterol). Bu iki tür, birbirinin zıttı gibi görünse de aslında birlikte bir denge kurarlar. Mesele, hangisinin “daha çok” olduğu değil, hangisinin “doğru oranda” bulunduğudur.
HDL kolesterol, karaciğere geri taşınan kolesterolü temsil eder. Yani damarlarda biriken fazla kolesterolü toplar ve temizler. Bu yüzden “damar süpürücüsü” olarak da bilinir. HDL düzeyi yüksek olan kişilerde kalp-damar hastalıkları riski belirgin şekilde azalır. Sağlıklı bir bireyde HDL’nin 50 mg/dL’nin üzerinde olması idealdir.
LDL kolesterol ise kolesterolü karaciğerden dokulara taşır. Ancak kanda fazla bulunduğunda damar duvarlarında birikmeye başlar, zamanla plak oluşturur ve bu da damar sertliğiyle birlikte kalp krizi ya da inme riskini artırır. Bu nedenle LDL’nin 100 mg/dL’nin altında tutulması önerilir.
Kolesterol dengesini korumak için mucize bir formül yok; ama birkaç güçlü adım her şeyi değiştirir. Doymuş yağları azaltmak, zeytinyağı gibi tekli doymamış yağlara yönelmek, haftada birkaç kez balık tüketmek, sebze ve tam tahılları artırmak… Ve elbette düzenli egzersiz yapmak. Tüm bunlar HDL’yi yükseltip LDL’yi düşürür.
Unutmayın, kolesterol bir düşman değil; yanlış beslenme ve hareketsizlik onu düşmana dönüştürür. Asıl hedef, HDL’yi destekleyip LDL’yi dizginleyerek dengeyi sağlamaktır. Sağlıklı kalp, sağlıklı yaşam bu dengenin üzerine kurulur.