Eskişehir Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürü Orhan Bayrak şu ifadeleri kullandı;

2023’e 1 sayılı Sokakta Çalıştırılan, Dilendirilen Çocuklar ile Mücadele Genelgesi’nin uygulama sonuçlarını sizlerle paylaşacağım.

2023’e 1 sayılı Valilik Genelgesi kapsamında, sokakta çalıştırılan, dilendirilen ve dış çevrenin olumsuzluklarına maruz kalan çocukların korunmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Genelge, çocukların korunması, ailelere yönelik bilgilendirme ve rehberlik faaliyetlerinin yürütülmesi, ilgili kurumlar arası koordinasyonun güçlendirilmesini amaçlamaktadır.

Uygulama sürecimiz şu şekilde ilerlemektedir: Sokakta çalışan veya dilendirilen çocuklar, Çocuk Koruma İlk Müdahale ve Değerlendirme Birimi tarafından alana çıkılarak tespit edilmektedir. Tespit edilen çocuklar ailelerine teslim edilmekte, aileye bilgilendirme ve ihtar yapılmaktadır. Sosyal Hizmet Merkezleri tarafından sosyal inceleme süreci başlatılmakta ve uygun hizmet modeli belirlenmektedir. İlgili kurumlara (Sağlık, Eğitim, Göç, Gençlik ve Spor, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma) resmi bildirim gerçekleştirilmektedir.

Alanda yapılan çalışmalar toplamda 179 çalışmayı 360 personel ile gerçekleştirdik. 290 çocuğun sokakta çalıştırıldığı veya dilendirildiği tespit edildi. 275 çocuk ÇOKİM'e (Çocuk Koruma İlk Müdahale ve Değerlendirme Birimi'ne) teslim alınmış, aileye rehberlik ve ihtar gerçekleştirilmiştir. 171 çocuk için sosyal inceleme süreci tamamlanmış, 13 çocuğun il dışı adreste, 19 çocuğun adres tespiti süreci devam etmekte, 66 çocuğun ise hukuki ve idari süreci devam etmektedir.

Grafikte gördüğümüz gibi toplamda 30 çocuk için 1 tedbir kararı alınmış (eğitim, danışmanlık, sağlık ve bakım tedbiri kararı). 16 çocuk için sosyoekonomik destek hizmetinden faydalandırılmıştır. Bu da tüm tespit edilen çocuklarda sadece %5’lik bir dilimi kapsamaktadır.

33 aile hakkında idari yaptırım kararı uygulanmış, 25 aile hakkında suç duyurusu işlemi başlatılmıştır. Kurumlar arası yapılan bildirimlerde; 290 çocuğumuz Sağlık Müdürlüğüne (aşı ve sağlık taramaları için), 247 çocuk Millî Eğitim Müdürlüğü ve Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne (hem eğitim hayatının devam etmesi hem de yaş ve cinsiyetine uygun kurs faaliyetlerinden faydalanabilmesi için), 121 yabancı uyruklu çocuk ise İl Göç İdaresi Müdürlüğüne bildirilmiştir.

Tabii bu süreçte kurumlar arası koordinasyonun önemi çok daha net bir şekilde karşımıza çıkmakta. Genelge doğrultusunda İl Sağlık Müdürlüğü, İl Millî Eğitim Müdürlüğü, Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, İl Göç İdaresi ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığı ile iş birliği güçlü bir şekilde yürütülmüş, kurumlar arası veri paylaşımı, çocukların takibi süreci düzenli olarak gerçekleştirilmiştir.

Sosyal destek ve önleyici faaliyetler olarak da özellikle hem dilendirilen, çalıştırılan çocukların ailelerine yönelik hem de biraz sonra göreceğimiz gibi cuma çıkışlarında vatandaşa yapılan rehberlik ve danışmanlık hizmetleri gerçekleştirilmiştir. Çocukların eğitim sistemine dâhil edilmesi sağlanmıştır. Sosyoekonomik destek hizmeti uygulanmıştır. Toplumda farkındalık çalışmaları ve saha bilgilendirilme faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Çocukların tekrar sokakta çalışmasını önlenmesi için takip mekanizmaları güçlendirilmiştir. Bu da aldığımız tedbir kararlarıyla sağlanmaktadır.

Çocuk İlk Müdahale Birimi’nde bir çocuğun bize teslim edildiğinde ilk yapılan görüşme anına dair bir videomuz vardı. Sahada bilgilendirilme ve rehberlik çalışmalarına yönelik görüntülerimiz. Özellikle her müdahale edecek ekibimizde mutlaka kolluk yer almakta. Bu anlamda emniyet birimlerimize de teşekkürlerimizi arz ediyoruz.

Her cuma farklı 4 camide mutlaka bir uygulama yapılmakta. Reşadiye Camisi’nde ise düzenli olarak ekiplerimiz yer almaktadır.

2023’e 2 sayılı Valilik genelgesi kapsamında ilimizde vatandaşlarımızın yardımlaşma, paylaşma, zor durumda olana yardım etme gibi insani erdemlerini istismar eden, toplumsal merhamet anlayışını suiistimal ederek kazanç sağlamak maksadıyla dilencilik yapan ve başta çocuklar olmak üzere beden ya da ruh bakımından kendini idare edemeyecek kimseleri dilencilikte araç olarak kullanan şahısları engellemek amacıyla planlanmıştır.

Sayın valimizin arz ettiği gibi, toplamda 708 yetişkin dilenciye müdahale gerçekleştirilmiştir. Veriler, toplamda 634 kadın dilenci sayısının karşımıza biraz daha fazla olarak çıkmaktadır. Erkek dilenci sayımız ise 199'dur.

Denetim ekiplerince yapılan bildirim sayısı toplamda 708, sadece Ekim ayında 23. Hane ziyaret sayısı sadece Ekim ayında 15, toplamda 345. İkameti başka illerde olduğu tespit edilip o ilgili ile söz konusu durumun bildirimi yapılan 175 vaka karşımızdadır.

Sahada çalışan ekiplerimiz olmak üzere karşılaşılan bazı temel sorunları ve çözüm önerilerimizi şu şekilde arz etmek isteriz: Göçmen ve mevsimlik işçi çocukların tespiti ve izlenmesinde dönem dönem zorluklar yaşanmakta ancak bunları da hem Göç İdaresi hem Milli Eğitim ile gerçekleştirdiğimiz ve kollukla gerçekleştirdiğimiz koordinasyonla çözmeye çalışmaktayız. Ailelerin ekonomik yetersizlikleri çocukların tekrar sokağa dönmesine yol açabilmektedir ama bu oran hem yetişkin dilencilikte hem çocuk dilenciliğinde %10'dur. Çünkü Sayın Valim arz etti, 19 sayısına ulaştık. Sosyoekonomik destek verilen bu da %4 - %5’e tekabül ediyor. Ancak tabii ekonomik kaygıların olmasını engellemek adına da devlet mekanizmaları olarak faaliyetlerimize devam ediyoruz. Kurumlar arası veri paylaşımının hızlandırılması, sosyal desteklerin artırılması, rehberlik faaliyetinin genişletilmesi tabii burada rehberliğin aslında biraz daha Eskişehir halkının bu konudaki duyarlılığının söz konusu çalışmalarla artırılmış olduğunu görmekte umut vaat edici.

Eylül 2025 itibarıyla yürütülen çalışmalar sonucunda sokakta çalıştırılan ve dilendirilen çocuklara yönelik önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Çocukların korunması ve ailelerin desteklenmesi yönündeki hizmetlerin sürdürülmesi, kurumlar arası işbirliğinin güçlendirilmesi ve önleyici sosyal politika uygulamalarının yaygınlaştırılması temel hedef olarak belirlenmiştir. Eskişehir Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğümüz tarafından yapılan çalışmalar kararlılıkla devam etmektedir."