Eskişehir-Bilecik Veteriner Hekimler Odası Başkanı Erdinç Yuva şu ifadeleri kullandı;
"Şap hastalığı ilk defa Hakkâri ilimizde görüldü. Hakkâri ilinde görülmesi üzerine, 30 Nisan 2025 tarihinde hemen Ankara'daki Şap Enstitüsü'ndeki görevli ekipteki uzman arkadaşlarımız, hemen oradaki ilgili suçla ilgili çalışmalar yaptı. Bu çalışma neticesinde de ilgili suçun Afrika ve Ortadoğu kökenli bir bulaşmayla ülkemize geldiği tespit edildi.
Buradaki süreler çok kıymetli. Çünkü bu suş, Sat 1 suşuydu. Ülkemizde 1965 yılında görülmüştü. 1965 yılından beri görülmeyen bir suçla karşı karşıyayız ve kısa sürede de hızlı bir şekilde bu aşının yapılması gerekiyor. Bir buçuk, iki ay gibi sürede, Ankara'da bulunan Şap Enstitüsü'müz, gerçekten biz veteriner hekimliği açısından da baktığımızda, bize göre çok güzel bir çalışma başardı. Buradaki ekipteki arkadaşlar ve bu aşıyı çok güzel bir şekilde ürettiler. Bu aşıyı üretmelerindeki bir diğer pozitif güç de şöyle oldu: Penta dediğimiz, yani serotip olarak beş tane serotipi bir araya getirerek aşıları hazırladılar.
Peki bu aşının içerisinde hangi tiplerimiz var? A tipi, O tipi, Sat 1, Sat 2 ve Asya 1. Bu tipler çok önemli bizler için. Bu tiplerin içerildiği şu anda beşli karma aşıyı şu anda ülkemizin tüm noktalarında, tüm il, tüm ilçelerimizde, tüm köylerde uygulamaktayız.
Eskişehir'i değerlendirdiğimizde, Temmuz ayının ilk haftasında Sivrihisar ilçemizde bir mahallemizde ilk olarak Sat 1 suşunu gördük. Sat 1 suşunu görmemizle beraber, Temmuz ayının ilk haftasında hızlı bir şekilde o bölgede, o mahallemizdeki ve çevrede hemen kordon ve gözetim alanı oluşturularak ilk aşılama başlatıldı. Bu, bizim için çok önemliydi, yani o anda o aşıyı hızlı bir şekilde yapmanız gerekiyor.
Haziran sonunda da ülkemizde tüm hayvan satış yerlerinde de Sat 1 suşuyla alakalı olması hasebiyle de hızlı bir şekilde hayvan pazarlarında hareketler durduruldu ve hayvan pazarları kapatıldı.
Evet, 2025 yılını değerlendirdiğimizde, Eskişehir açımızdan 29 tane şap enfeksiyonuyla alakalı, hastalıkla alakalı nokta tespit edildi ilimizde. Bu 29 tane mihrakın 16 tanesi Sat 1 suşundan oluşmakta. Bu çok önemli, Sat 1 suşundan oluşması. Bugün itibarıyla da 29 tane mihrakımızın 14 tanesi şu anda söndürülmüş durumda ve geri kalanlar belli bir karantina süreci ilimizde devam etmekte.
Şap hastalığı dediğimizde, elimizde şu çok net: Hastalık virüs kökenli olması nedeniyle aşılamadan başka yapacağımız herhangi bir durum bulunmamakta. Tüm virüs kökenli hastalıkların hepsinde de bu şekilde, tüm dünyada salgınlarda aşılama bizim için birinci kalemi göstermekte. Bununla beraber, biz Eskişehir'de bugüne kadar 150.000, 151.000 civarında büyükbaş hayvanımızın da aşılamasını gerçekleştirdik. Bu, bizim açımızdan çok güzel bir rakam. Çünkü Temmuz ayının ilk haftasında ortaya çıkan şap hastalığında, bugün geldiğimiz süreyi değerlendirdiğimizde, ilimizdeki tüm büyükbaş hayvanları kısa sürede tek doz şap aşısıyla buluşturuldu.
Suşun yeni olması hasebiyle de tek dozun yeterli olmayacağıyla beraber de hızlı bir şekilde şu anda ilimize 10.000 dozla büyükbaş hayvanlarımızın ikinci doz rapel dozları aşılama yapılıyor.
Şap hastalığına baktığımızda, mücadelesi aslında o kadar böyle kolay bir şekilde, "aşıyı yaptık, böyle hallolacak" bir hastalık değil. Bunda hep beraberce, topyekûn olarak yetiştiricilerimizle, veteriner hekimlerimizle, kurumlarımızla hep beraber senkronize bir şekilde cansiperane mücadele etmemiz gerekiyor. Bunun bir ayağında biz aşılamayı yaptık ama diğer ayağında ise dezenfeksiyon ve kontrol önlemleri çok net ortaya çıkmakta.
Küçükbaş hayvanlarımızda ise 140.000 civarında bir küçükbaş hayvan aşılandı. Bunlar, özellikle hastalık mihraklarının çıktığı mihrak noktalarında ve koruma ve gözetim bölgelerindeki mahallelerimizdeki küçükbaş hayvanlarımızda da bugün itibarıyla 140.000 dozla aşılama yapılmış oldu.
Dezenfeksiyon bizim için çok önemli. Burada yetiştiricilerimize özellikle bunun üzerine vurgu yapmak istiyoruz. Çünkü dezenfeksiyon, şap hastalığıyla mücadelede nasıl aşı çok önemli ise ikinci önemli konu da ahırlarımızı ve çiftliklerimizi gerçekten çok iyi kontrol etmemiz gerekiyor. Burada, özellikle bugünlerde sizlerden istirhamımız, sizlerden ricamız, çiftliklerinize, ahırlarınıza girecek vatandaşlarımızın veyahut eşlerinizin, dostlarınızın elinizden geldiği kadar minimum düzeye indirmeniz, şap hastalığıyla mücadelede bizler için çok çok kıymetli.
Araç ve ekipmanların dezenfeksiyonu, yani kullandığınız traktörleriniz, kamyonlarınız, kamyonetleriniz gibi araçlar da şap hastalığının yayılmasını etkileyen unsurlar içermektedir. O yüzden de alanlarınıza yabancı bir araç girmesi durumunda, mümkün olduğu kadar dezenfeksiyonu ya da sırt pompalarıyla en basit bir yolla bile olsa bunu mutlaka ki yapmanız çok önemli.
Bizim için önemli olan, veteriner hekim açısından da baktığımızda, çiftliklerimizdeki yetiştiricilerimizin ayakkabı ve elbiselerinin hijyeni ve dezenfeksiyonu da önemlidir. Yani burada şunu görüyoruz: Sadece aşılama, evet, çok önemli, aşılama mutlaka ki yapmalıyız ama aşılamayı yaptıktan sonra da arka tarafta da yetiştiricilerimizden bu desteği gönülden talep ediyoruz.
Tabii, bu kadar kısa sürede teşekkür edeceğimiz insanlar da var. Temmuz ayının ilk haftası itibarıyla bu geldiğimiz güne kadar gece gündüz cansiperane çalışan tüm meslektaşlarım var. Sahada ilk örnekleri tespit eden, ilk vakaları tespit eden klinisyen meslektaşlarım başta olmak üzere ve gecesini gündüzünü katarak, cumartesi pazar da katarak bu aşılamayı yapan (bu gördüğünüz rakamlar kolay rakamlar değil) kamudaki meslektaşlarıma çok teşekkür ediyorum.
Aşılama ile ilgili şunu da söylemek istiyorum. Biz 151 bin büyükbaş hayvan aşıladık diyoruz. Bu aşılamada da biz, veteriner hekim arkadaşlarımız, sağlık çalışanlarımız, aşılamayı yaptıktan sonra sistem üzerinden de döndüklerinde ilgili ofislerine, burada sistem üzerinden ilgili işaretleme yapıyor. Örnek verecek olursak, 10 tane büyükbaş hayvanınızı aşıladığınız zaman, ilgili kişinin cep telefonuna mesaj gidiyor, diyor ki: "Evet, sizin bugün 10 tane hayvanınız aşılanmıştır," diye bilgi gidiyor. Yani 151 bin hayvan gerçekten çok güzel bir şekilde yapılmıştır.
Şunu da atlamak istemiyorum kesinlikle: Şap hastalığıyla mücadele tabii ki kolay bir unsur değildir. Bunun üzerine basmak istiyorum. Şap hastalığıyla mücadele ederken de bu dediğim biraz önceki saç ayaklarındaki hep beraberce, hepimizin topyekûn mücadelesi bizim için önemli oluyor.
Tabii ki bir teşekkür de Eskişehirli yetiştiricilerimize söylemek istiyorum. Çünkü sosyal medyada ve birçok ortamlarda aşı karşıtlığına karşı bazı haberler bizler de görüyoruz, sizler de görüyorsunuz. Buna rağmen Eskişehir'deki tüm büyükbaş hayvanlarımızı aşılamakta bizim için çok kıymetliydi. O yüzden en büyük teşekkürü de yetiştiricilerimize diyerek tebrik etmek istiyorum.
Bu nedenle sözlerime son verirken, tüm yetiştiricilerimize inşallah hep beraberce bu topik mücadeleyi gerçekleştirerek sözlerime son vermek istiyorum. İnşallah en güzel günlerde hep beraberce olmak dileğiyle."