Eskişehir Büyükşehir Belediyesi CHP Meclis Üyesi Nihat Çuhadar şu ifadeleri kullandı;
“2024 yılı mali yılına ait kesin hesap raporu, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Şimdi bütçe giderleri, gelirleri ve yatırım hesaplarıyla ilgili kısa bilgiler vermek istiyorum.
Bütçemizin giderleri başlangıçta 8 milyar 860 milyon TL olarak belirlenmiştir. Yıl içinde önceki yıldan devreden 376 milyon TL ve 191 milyon TL ek ödenekle birlikte toplam bütçe ödeneği 9 milyar 236 milyon TL olmuştur. Bu ödeneğin 6 milyar 918 milyon TL’si kullanılmıştır. Bu da ayrılan bütçenin yüzde 74,9’unun harcandığını göstermektedir.
Kullanılmayan 2 milyar 317 milyon TL’nin 892 milyonu ihtiyaç fazlası olduğu için iptal edilmiştir. Kalan 1 milyar 424 milyon 770 bin TL ise 2025 yılına devredilmiştir. Bu sonuçlar, bütçenin yaklaşık dörtte üçünün kullanıldığını, kalan kısmın ise mevzuata uygun şekilde iptal edildiğini veya devredildiğini göstermektedir.
Harcamaların kurumsal birimlere dağılımına bakıldığında hiçbir birimde ödenek üstü harcama yapılmadığı, ödeneklerin aşılmadığı ve kullanılmayan ödeneklerin yönetmelik gereği iptal veya devre konu edildiği görülmüştür. Bu durum, harcama birimlerinin bütçeye uygun hareket ettiğini ortaya koymaktadır.
2024 yılında gerçekleşen 6 milyar 918 milyon TL tutarındaki bütçe giderlerinin en büyük bölümünü mal ve hizmet alım giderleri oluşturmaktadır. 4 milyar 195 milyon TL’lik bu kalem, giderlerin yaklaşık yüzde 60’ına denk gelmektedir. Bu yüksekliğin nedeni; işçi ücretlerindeki artışlar ve ülkemizdeki mal alım fiyatlarındaki yüksek enflasyondur.
Bütçe gelirlerimiz de bu koşullarda yüzde 60,6 oranında artmıştır. Bu kadar yüksek enflasyonun olduğu bir ortamda, tahmini bütçelerle yapılan planlamaların denk gelmiş olması önemlidir. Bu süreçte bütçe giderlerinin yüzde 71’lik kısmı kullanılmıştır.
Hizmet alım giderleri dışında kalan harcama kalemleri ise şu şekildedir:
Sermaye giderleri (yatırım harcamaları): 945 milyon TL (%13,7)
Taşeron giderleri: 823 milyon TL (%11,9)
SSK prim giderleri: 90 milyon TL (%1,3)
2023 yılında personel sayısı 3 bin 850 iken, 2024 yılında bu sayı 3 bin 750’ye düşmüştür. Ancak yıl içindeki maaş artışları ve enflasyon nedeniyle giderlerde artış yaşanmıştır. Bu artış personel sayısındaki artıştan değil, ekonomik şartlardan kaynaklanmaktadır.
Mal ve hizmet alım giderlerinin yüksekliği, 2024 yılında yoğun şekilde yürütülen bakım, onarım ve işletme hizmetlerinden kaynaklanmaktadır. Bu kalemin yüzde 27,8’i personel hizmet alım giderleridir.
Diğer gider kalemleri ise:
Cari transfer giderleri (sosyal yardımlar): 514 milyon TL (%7,4)
Sermaye transferleri (sermaye amaçlı): 208 milyon TL (%3)
Faiz giderleri: 139 milyon TL
2024 yılında yatırım projelerine ayrılan toplam ödenek 2 milyar 754 milyon TL’dir. Bu ödeneğin 945 milyon TL’si kullanılmış ve yatırım harcamalarının gerçekleşme oranı yüzde 34,3 olmuştur. Geri kalan yatırım ödeneklerinin büyük bölümü, projelerin devamı için 2025 yılına devredilmiştir.
2023 yılında yatırımlara 919 milyon TL harcanırken, 2024 yılında bu rakam 945 milyon TL’ye çıkarak yüzde 2,8’lik bir artış göstermiştir. Büyük ölçekli projelerin planlama ve ihale süreçlerinin uzunluğu, ekonomik dalgalanmalar ve uygulanan tasarruf tedbirleri nedeniyle temel hizmetler aksatılmadan sadece devam eden projelere öncelik verilmiştir.
2024 yılı bütçe gelirlerine gelirsek; başlangıçta 7 milyar 325 milyon 200 bin TL olarak tahmin edilen gelir, yıl içinde ek ödenekle 7 milyar 375 milyon TL’ye yükselmiştir. Yıl sonunda 7 milyar 136 milyon TL gelir tahakkuk etmiş, bunun 7 milyar 88 milyon TL’si tahsil edilmiştir. 950 bin TL ret ve iade yapılmıştır. Net gelirimiz 7 milyar 87 milyon TL'dir. Gerçekleşme oranı yüzde 96,1 olup hedefe oldukça yakındır.
Tahakkuk eden gelirlerin yüzde 99,3’ü fiilen tahsil edilmiştir. Sadece 47 milyon TL tahsil edilmeden 2025 yılına devretmiştir.
Gelir dağılımı şu şekildedir:
Merkezi idareden alınan paylar: 5 milyar 611 milyon TL (%79)
Teşebbüs ve mülkiyet gelirleri: 758 milyon TL
Sermaye gelirleri (taşınmazlar): 542 milyon TL
Diğer vergi gelirleri (ilan, reklam vb.): 36 milyon TL
Gelir tarafında anlamlı bir açık oluşmamıştır. Ayrıca yeni enflasyon düzenlemesi kapsamında belediyemizin sabit kıymetleri (arsa, arazi, bina, taşıtlar) 7 milyar 681 milyon TL değer kazanmıştır. Bu düzenleme sayesinde belediyemiz, 2024 yılını 7 milyar 214 milyon TL pozitif bir bilanço ile kapatmıştır.
Belediyemizin yaklaşık 30 milyar TL değerinde taşınmazı bulunmaktadır. Bunların 12 milyarı binalar, 11 milyarı araziler ve 4 milyarı taşıtlardır.
Sonuç olarak, 2024 mali yılı kesin hesap raporu; Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin kamu kaynaklarını etkin, dengeli ve yasalara uygun biçimde yönettiğini göstermektedir. Bütçe gelirleri hedefe yakın gerçekleşmiş, tahsilatta yüksek performans sağlanmıştır. Gelir-gider dengesi korunmuş ve borçlanmaya gerek kalmadan mali yükümlülükler karşılanmıştır.”
