Odunpazarı Belediyesi Plan ve Bütçe Komisyonu AK Parti üyeleri Şükrü Akbıyık ve Özlem Ünalır tarafından hazırlanan ret gerekçesinde şu ifadeler yer alıyor;
"02.05.2025 tarih 103 sayılı meclis kararı ile plan ve bütçe komisyonuna havale edilen plan ve bütçe komisyonunca görüşülecek çoğunluk oyu ile kabul edilen, 2024 mali yılı bütçe kesin hesabı ve taşınır kesin hesabı, plan ve bütçe komisyonu raporuna karşı oy yazısı.
2024 yılı bütçe kararnamesinde bütçe gideri ödenekleri toplamı 2.Milyar 300 Milyon TL olarak belirlenmiş, 2024 yılsonunda 1.Milyar 1975 milyon TL bütçe gideri gerçekleştiği, bütçe giderleri gerçekleşme oranının 85,86 % olduğu, 2023 yılında 1.Milyar 138 milyon TL olan bütçe giderinin, 2024 yılında 1.Milyar 975 Milyon TL olarak gerçekleşerek bir önceki yıla göre 73,60 % artış gösterdiği görülmüştür.
Gider bütçesi bakımından sağlıklı tahminlerin yapılması, stratejik yönetim sürecinin başarıya ulaşması, mali özerkliğin güçlendirilmesi ve mali sürdürülebilirliğin sağlanması bakımından oldukça elzemdir. 2024 yılında kurumun bu göstergeyi ve başarıyı yakalayamadığı anlaşılmış ve kurumun 2024 yılında 229.1 milyon TL bütçe açığı verdiği görülmüştür.
2024 yılı Gider bütçesinde; Mal ve Hizmet Alımlarının 1.Milyar 276 milyonTL (64,64 %), Personel Giderlerinin 292,5 Milyon TL (14,81 %), Sermaye Giderlerinin 273 Milyon TL (13,82 %), Cari Transferlerin 72.9 milyon TL (3,69 %), SGK Devlet Primi Giderlerinin 32.9 milyon TL (1,67 %) olarak gerçekleştiği anlaşılmıştır
Gider kalemlerinde en yüksek artışın % 104,87 ile mal ve hizmet alımlarında olduğu, sermaye giderlerinde ise bir önceki yıla göre % 3,10 azalışın olduğu görülmüştür.
Personel giderlerinin 2023 yılına göre % 98,83 artış gösterdiği görülse de bazı müdürlüklerin personel gider gerçekleşme oranları Hukuk İşlerinde % 168,13, Emlak istimlak da % 166,31, işletme iştiraklerde % 151,09, fen işlerinde % 39,67,destek hizmetlerinde % 52,99,spor işlerinde % 56,5 artışın olduğu görülmüştür.
2023 yılına göre mal ve hizmet alımlarının 623 milyondan 1 milyar 277 milyon tl sına çıkarak % 104,87 artış gösterdiği anlaşılmaktadır. Bütçe gelirleri önceki yıla göre % 74 artış gösterirken personel giderlerinin % 99 mal ve hizmet alımlarının % 105 artış göstermesi diğer gider kalemlerine ayrılan kaynağın ciddi oranda düşmesine sebep vermiştir.
Mal ve hizmet alımları 3 yıllık seyrine baktığımızda; 2022 yılında gerçekleşen giderin % 55,59 u, 2023 yılında % 54,77 si, 2024 yılında ise % 64,64 ü olarak gerçekleştiği görülecektir. Hizmet alımlarında ise 2022 yılında toplam giderin % 34,44 ü, 2023 yılında % 39,10 u, 2024 yılında ise % 48,89 unun hizmet alımı olduğu görülecektir. 3 yılda hizmet alımlarında görülen artış ise % 14,45 dir. 2023 yılında 444,7 milyon tl olan hizmet alımları 2024 yılında % 118 artış ile 965,4 milyon tl sına yükselmiştir. 965,4 milyon hizmet alımının verilere göre 875 milyon tl sının Belediye şirketinden alındığı anlaşılmaktadır. Yine mizan ve bilanço üzerinden yaptığımız kısmı incelemede 2024 yılında şirkete 868 milyon tl ödeme yapıldığı şirket alacağının % 84 ünün ödendiği, 2024 yılı gelirinin yarısının şirkete aktarıldığı ve şirketin yılsonu itibariyle kurumdan 168,8 milyon daha alacaklı olduğu görülmüştür.
Faiz giderlerinin 27 milyon 83 bin tl, cari transferlerin 72 milyon 878 bin tl olarak gerçekleştiği cari transferler içinde hane halkına 32 milyon, görev zararlarına 9,3 milyon, birlik kurum ve kuruluşlara 7,9 milyon, gelirlerden ayrılan payın ise 22,1 milyon tl olduğu anlaşılmıştır.
2024 yılında sermaye giderlerinin 272,9 milyon TL olarak gerçekleştiği anlaşılmış son üç yılın değerlendirmesi yapıldığında ise.
2022 yılında gerçekleşen giderin % 22,19 u, 2023 yılında % 24,76 sı, 2024 yılında ise % 13,82 ü olarak gerçekleştiği görülecektir. Gayrimenkul üretim giderlerinde ise 2022 yılında toplam giderin % 14,58 i, 2023 yılında % 18,79 u, 2024 yılında ise % 11,64 ünün olduğu görülecektir. 3 yılda sermaye yatırımlarında görülen azalış ise % 8,37 dir 2023 yılında 1 milyar 137 milyon giderin 282 milyonu sermaye gideri iken 2024 yılında 1 milyar 975 milyon giderin ancak 273 milyonu sermaye gideri olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılı sermaye gideri yani belediye yatırımları toplam giderin % 23 ünü oluşturur iken, 2024 yılında bu pay neden % 13 lere kadar düşmüştür.
Bazı Müdürlük bütçe gerçekleşmeleri;
ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ
Müdürlüğün bütçe başlangıç ödeneği 17.3 Milyon TL, sı olup, temsil ve tanıtma giderlerine yapılan 15.5 Milyon TL aktarma ile 32.8 Milyon TL sına çıkarılmış, bu ödeneğin 27.7 Milyon TL sı kullanmıştır. Müdürlüğün 2023 yılına göre bütçesinin % 137,51 arttığı, personel giderlerinde bu artışın % 101 temsil ve tanıtma giderlerinde % 161,40 olduğu görülmüştür. 2023 yılında 8. Milyon 282 bin TL olarak gerçekleşen temsil ve tanıtma giderinin 2024 yılında 21 milyon 649 TL olarak gerçekleşmesi ise dikkat çekmiştir.
İNSAN KAYNAKLARI MÜDÜRLÜĞÜ
2023 yılında 138 milyon 642 TL hizmet alımı yapılırken 2024 yılında % 130 düzeyinde artış ile 318 milyon 303 bin TL lık hizmet alımı yapılmasının gelirlerdeki artış göz önüne alındığında sıkıntı yarattığı görülmüştür.
BASIN YAYIN VE HALKLA İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ
Müdürlüğün bütçe başlangıç ödeneği 14 milyon 982 bin TL sı olup, mal ve hizmet alımlarına aktarma yolu ile yapılan 17 milyon 200 bin tl ile ödenek 32 milyon 182 bin TL sına çıkarılmış, bu ödeneğin 27 milyon 218 bin TL sı ise kullanmıştır.2023 yılına göre giderlerde % 107 ,personel giderlerinde % 106 hizmet alımlarında ise % 113 artışın olduğu görülmüştür.
BİLGİ İŞLEM MÜDÜRLÜĞÜ
2024 yılında 3 proje için ayrılan 22 milyon 9 bin tl kaynaktan 5 milyon 454 bin tl kullandığı planlanan yatırımların % 24,78 de kaldığı ve % 75,22 yatırımın yapılmadığı, 2023 yatırımından da az yatırım yapıldığı anlaşılmıştır.
SPOR İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
2023 yılında 180 bin tl olan cari transferlerin % 122,22 artış ile 400 bin tl ye çıktığı ve müdürlüğün planladığı 115 bin tl yatırımı ise yapılmadığı görülmüştür.
ETÜD PROJE MÜDÜRLÜĞÜ
2023 yılında 87 bin tl olan görev giderlerinin 1 milyon 30 bin tl ye çıktığı görülmüştür. Müdürlüğün planladığı 3 proje karşılığı 3 milyon tl yatırımın ancak % 10,26 sını yaptığı % 89,74 yatırımın ise yapılmadığı görülmüştür.
HUKUK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
2023 yılında 6 milyon 482 bin tl olan görev giderlerinin % 112,56 artış ile 13 milyon 778 bin tl ye çıktığı anlaşılmıştır.
YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
Bütçe başlangıç ödeneği olarak personel ve sğk giderlerinin 9 milyon 916 bin tl öngörülmesi ve aynı giderlere 5 milyon 445 bin tl aktarma yapılmasını, bütçe yaparken gerekli özenin gösterilmediğini ortaya koymaktadır.
DESTEK HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
2023 yılında 588 bin TL olan hizmet alımlarının 2024 yılında % 278,29 artış ile 2 milyon 226 bin TL sına, güvenlik hizmetlerinde 2023 yılına göre % 120,42 artışın gerçekleşerek 26,9 milyondan, 59,3 milyona çıktığı anlaşılmıştır. Adı üstünde diğer müdürlüklere destek olacak müdürlüğün hizmet desteği alması ise anlamlı bulunmuştur. 2024 yılında planlanan 2 milyon 101 bin tl yatırımın 890 milyon TL sının gerçekleştiği oranın % 42 de kaldığı ve % 58 lik kısmının yapılmadığı anlaşılmıştır.
TEMİZLİK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
2024 yılında planlanan 8 milyon 700 bin TL sermaye yatırımının % 8,37 si olan 728 bin tl sının gerçekleştiği % 91,63 lük kısmının ise gerçekleşmediği, atık aktarma merkezi projesinin başka baharlara kaldığı anlaşılmıştır.
İMAR VE ŞEHİRCİLİK MÜDÜRLÜĞÜ
2024 yılında 2 adet olarak planlanan 6 milyon 4 bin TL sermaye yatırımının ise gerçekleşmediği anlaşılmıştır.
FEN İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
Müdürlüğün bütçe başlangıç ödeneği 203 milyon 178 bin TL sı olup aktarma yolu ile net bütçe ödeneği 311 milyon 348 bin TL sına çıkarılmış, bu ödeneğin 297 milyon 884 bin TL sı kullanıldığı, 2023 yılına göre bütçede % 31,66 artışın olduğu, personel giderlerinde % 39,67, mal ve hizmet alım giderlerinde % 121,39, hizmet alımında % 126,24 artışın gerçekleştiği anlaşılmıştır. Sermaye giderleri için ayrılan kaynağın % 97 olarak gerçekleştiği görülse de müdürlük tarafından planlanan 12 projeden 3 adet olarak belirlenen yol yapım işlerinin yapıldığı, bütçesin de 108,2 milyon tl artış olmasına rağmen geri kalan 9 projeye ise hiç dokunulmadığı, sermaye giderlerinde 2023 yılına göre 2024 yılında % 20,67 lik artışın olduğu, 2 milyon olarak tahmin edilen sosyal güvenlik yardımlarının 13.8 milyon olarak gerçekleştiği anlaşılmıştır.
PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ
Sermaye giderleri için bütçe ödeneği olarak 185 milyon 376 tl konmuş, bu ödeneğin 131 milyon 800 bin TL iptal edilmiş, net ödenek 53 milyon 576 bin TL ye düşmüş bununda 52 milyon 784 bin TL sının kullanıldığı anlaşılmıştır.
2023 yılına göre 2024 yılındaki yatırım tutarındaki sadece % 1,95 artış üzerinde durulması gereken konu olarak görülmektedir.
KÜLTÜR VE SOSYAL İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
Müdürlüğünün bütçe başlangıç ödeneği 29 milyon 852 bin TL sı olduğu, aktarma ile ödeneğin 33 milyon 502 bin TL sına yükseldiği, bu ödeneğin 27 milyon 863 bin TL sının kullanıldığı, 2023 yılına göre bütçesinin % 92,33 arttığı, personel giderlerindeki bu artışın % 87,31, mal ve hizmet alım giderlerinde % 106,22, hizmet alımlarında ise % 111 olarak gerçekleştiği görülmüş bütçede öngörülen 256 bin TL sermaye yatırımının ise yapılmadığı anlaşılmıştır.
YAPI KONTROL MÜDÜRLÜĞÜ
2024 yılında sokak iyileştirme projesi adı altında 1 proje ortaya koyarak 14 milyon 4 bin tl yatırım yapacağını öngörmesine rağmen bu yatırımın yapılamadığı anlaşılmıştır.
EMLAK VE İSTİMLAK MÜDÜRLÜĞÜ
Müdürlüğün bütçe başlangıç ödeneği 108 milyon 622 bin TL sı olup azaltma yolu ile net bütçe ödeneği 51 milyon 122 bin TL sına düşürülmüş, bu ödeneğin 24 milyon 270 bin TL sı kullanılmıştır. 2023 yılı bütçesine göre 2024 yılında bütçesinde % 41 azalma söz konusudur. Personel giderlerinde % 166,31 artış, görev giderlerinde azalma, hizmet alımlarında ise % 100 artışın olduğu görülmüştür. Bütçe azalırken hizmet alımının artmasının sebebi mutlaka olmalıdır.
2024 yılı yatırım programında 4 adet proje için öngörülen 80 milyon 1 bin tl lik yatırımın 50 milyon TL sın dan vazgeçildiği, kalan 30 milyonun ise 11 milyon 646 tl sının kullanıldığı anlaşılmaktadır.
ULAŞIM HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
2024 yılı için 62 adet araç ve iş makinesi alım projesi için 165 milyon 807 bin TL olarak öngörülen sermaye giderlerinin 109 milyonluk kısmının iptal edildiği net ödeneğinin 56 milyon 807 bin TL düştüğü bunun ise 7 milyon 382 TL sının kullanıldığı ve 2024 yılında yakıt, yağ, bakım onarım, yedek parça, lastik alımları tutarının 186,2 milyon TL bulduğu anlaşılmaktadır.
KIRSAL HİZMETLER MÜDÜRLÜĞÜ
Müdürlük 2023 yılında 4 proje için 6 milyon 931 bin TL yatırım öngörmüş bunun 2 milyon TL sı iptal edilmiş 4 milyon 931 bin tl net ödenek ayrılmış ancak bu ödeneğin 486 bin TL sı kullanıldığı, 2023 yılı gerçekleşme rakamının da altında kalındığı görülmüştür.
İŞLETME İŞTİRAKLER MÜDÜRLÜĞÜ
Müdürlüğün bütçe başlangıç ödeneği 27 milyon TL sı olup, 26 milyon tl aktarma ile net bütçe ödeneği 53 milyon 18 TL sına çıkarılmış, bu ödeneğin 49,5 milyon TL sı kullanmıştır.
2023 yılında 4,6 milyon TL olan hizmet alımlarının 2024 yılında % 493 artış ile 27,2 milyon tl gerçekleşmesi cidden kayda değer görülmüştür. Bu müdürlük esasen bize belediyenin bütçe hazırlama ve kaynakları kullanma konusunda önemli bilgi vermektedir. Bütçe tahmini yapılırken gözden kaçan neydi, 27 milyon bütçeye 25 milyon daha kaynak aktarıldı. 3 milyon 416 bin tl olarak öngörülen hizmet alımı bir anda nasıl 27,2 milyona çıktı, ne öngörülemedi, soruları cevap beklemektedir.
Yukarıdaki değerlendirmeler ışığında maalesef belediyemiz açısından her şeyin çok güzel olmadığı görülmüştür.
2024 yılı bütçe kararnamesinde bütçe gelirleri 1 Milyar 700 milyon TL olarak belirlenmiş, 2024 yılı sonunda 1.Milyar 746 milyon net bütçe geliri gerçekleştiği, bütçe gelirleri gerçekleşme oranının % 103 olduğu, 2023 yılında 1 Milyar 62 milyon TL olan bütçe gelirinin, 2024 yılında 1 Milyar 746 milyon TL olarak gerçekleşerek bir önceki yıla göre % 64,35 artış gösterdiği anlaşılmaktadır.
Vergi Gelirlerinin 268,7 Milyon TL ( % 15,39) ,Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirlerinin 157.5 milyon tl ( % 9,02), Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirlerin 1,9 milyon TL % 0,11), Diğer Gelirlerin 1.Milyar 280 milyon TL ( % 73,31), Sermaye Gelirlerinin 37,7 Milyon TL (% 2,17) si olarak gerçekleştiği anlaşılmıştır.
Vergi gelirleri tahmini gerçekleşme oranının % 61 de kaldığı, 2023 yılına göre değişim oranının ise % 21 olduğu gerek gerçekleşmede gerekse değişimde başarısız bir bütçe yönetimi sergilendiği anlaşılmaktadır. Arazi vergisinde bile 2023 yılının altında kalınması kurumun vergi ödemeyi sevmediği gibi vergi toplamayı da sevmediğini göstermektedir.
Vergiyi toplamanın yasal yükümlülük olduğunu hatırlatmak isteriz.
Teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinde tahmin edilenden fazla gelir elde edildiği,
Alınan bağış ve yardımlarda tahminlerin çok çok altında gelir elde edildiği,
Diğer gelir kalemlerinde tahminlerin üzerine çıkıldığı,2023 yılına göre % 80 artışın gerçekleştiği, kişi ve kurumlardan 2023 yılında 645,5 milyon TL olarak alınan payın 2024 yılında 1 milyar 147 milyona çıktığını ve ciddi oranda tahsilatın yapıldığını görmekteyiz.
Sermaye gelirlerinde ise 11 milyon olarak tahmin edilen gelirin 37,8 milyon TL olarak gerçekleştiği ciddi oranda satışın yapıldığı anlaşılmıştır. 2023-2024 yılı satışların toplamı 79,1 milyon TL dır. Göreve başladığınız günden bu yana 40 adet daire mesken, 80 adet arsa, 62 adet tarla vasfında olmak üzere toplam 182 parça taşınmazı sattınız. Bugünkü rayiç değer ile bunları değerlendirip üstüne Belediye ve şirket borçlarını koyarsanız bırakın tasarrufu ciddi anlamda belediyenin kayba uğradığını göreceksiniz.
2024 yılında 600 milyon TL borçlanmanın öngörüldüğü, özel bankalardan 126,6 Milyon TL borçlanma yapıldığı anlaşılmıştır.
Bilanço incelendiğinde Dönen varlıklarda 2023 yılına göre % 29,21 artışın gerçekleştiği bunun yanında kısa vadeli yabancı kaynaklarda ise % 70 lik artışın, uzun vadeli kaynaklarda ise % 160 artışın görüldüğü anlaşılmıştır.
2023 yılında 400 Milyon TL olan toplam borcun, 2024 yılında 805.Milyon TL ye yükseldiği anlaşılmıştır.
ODUNPAZARI BELEDİYESİ İKTİSADİ İŞLETMESİ
2024 yılında 23,7 milyon TL ciro yapan işletmelerin2024 yılını 19,4 milyon TL zarar ile kapattıkları, bilanço toplam zararlarının 22,3 milyon TL olduğu, aynı zamanda kısa vadeli borçlarının ise 28,4 milyon TL olduğu anlaşılmaktadır.
23,7 milyon TL ciro ile 28,4 milyon TL borcun ödenmesi için atacağınız adımları merakla beklemekteyiz.
ODUNPAZARI İNŞAAT A.Ş
2023 yılında 206 Milyon TL kısa vadeli borcu bulunan şirketin 2024 yılında kısa vadeli borcunun 410 milyona çıktığı ve 2024 yılını 75,2 milyon TL zarar ile kapattığı anlaşılmıştır.410 milyon borcun 343 milyon TL sının devlete ait borçlar olduğu bunun gerçek değerinin bugün itibariyle ne olduğu konusunda ve TTK ilgili hükümlerince şirketin öz varlığını yitirdiği anlaşıldığından, mali durumun düzeltilmesi hususunda hangi adımların atılacağı konusunda meclise bilgi verilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.
SİGORTACILIK A.Ş
3 önemli ismin yönetim kurulu üyesi olduğu şirket ile ilgili meclise bilgi verilmemesinin sebebini öğrenmek istiyoruz.
TAŞINIR KESİN HESABI
Taşınır kesin hesabının hazırlanış ve içerik olarak doğru bulmakla beraber, araç bakım onarım ve yedek parça stok tutarı yüksektir. Yıl içinde alınan 116 milyon tl malzemenin 1/3 ünün stok olarak kalmasının anlamı nedir.? Bu tür alımların ihtiyaçlar doğrultusunda yapılması kaynak kullanımı açısından önem arz etmektedir. Gelinen noktada belediye gelirlerinin önemli cari giderleri karşılamakta bile yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır.
Sorun bellidir, mevcut kaynaklar verimli ve etkin şekilde kullanılamamaktadır. Kaynaklar ne kadar artırılırsa artırılsın devlet ne kadar desteklerse desteklesin, mevcut kaynaklar etkin ve verimli bir şekilde kullanılmadıkça, israfın önlenmesi mümkün olmayacaktır.
Bu gerekçelerle komisyon raporuna karşı oy vereceğimizi belirtir, karşı oy yazımızın plan ve bütçe komisyonu çoğunluk raporuna eklenmek üzere yüce meclisin bilgisine saygıyla arz ederiz."
