Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan düzenleme ile bazı büyük ölçekli bina ve tesislerde su kullanımıyla ilgili yeni bir dönem başlıyor. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nde 11 Mart’ta yapılan değişiklik kapsamında, yağmur suyu hasadı ve gri su sistemleri 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren zorunlu hale getirilecek. Uygulamanın hem özel yapıları hem de kamu binalarını kapsadığı belirtildi.
Yeni kurallara göre belirli ölçülerin üzerindeki yapılar yağmur suyunu toplamak ve yeniden kullanmak zorunda olacak. Depo hacmi 7 metreküpün üzerinde olan yapılar, parsel alanı 2 bin metrekareyi aşan projeler, çatı iz düşüm alanı 1000 metrekareden büyük özel yapılar ile tüm kamu binaları bu kapsama alındı. Bu binalarda kurulacak sistemlerle yağmur suları toplanacak, arıtılacak ve belirlenen alanlarda kullanılacak.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, bu uygulama sayesinde yılda ortalama 6,2 milyon metreküp su tasarrufu sağlanmasının hedeflendiği bildirildi. Toplanan yağmur suyunun bahçe sulamasında ve tuvalet rezervuarlarında kullanılacağı, içme suyu hatlarıyla karıştırılmayacağı ifade edildi.
GRİ SU SİSTEMİ ZORUNLULUĞU
Düzenleme yalnızca yağmur suyunu değil, gri su olarak adlandırılan kullanım sularını da kapsıyor. Yeni kurallara göre bazı büyük yapılarda gri su sistemi kurulması mecburi olacak. Yatak kapasitesi 200’ü aşan konaklama tesisleri, inşaat alanı 10 bin metrekareden büyük alışveriş merkezleri ve 30 bin metrekarenin üzerindeki kamu binaları bu zorunluluk kapsamına alındı.
Bu yapılarda duş, küvet ve lavabolardan gelen sular toplanacak ve arıtılacak. Arıtılan gri suyun yalnızca tuvalet rezervuarlarında kullanılmasına izin verilecek. Bakanlık, bu uygulamayla yılda yaklaşık 4 milyon metreküp su tasarrufu sağlanmasının planlandığını açıkladı.
Yetkililer, sistemin kullanım alanlarının sınırlarının net şekilde belirlendiğini ve farklı alanlarda kullanılmasına izin verilmeyeceğini bildirdi. Kurulacak sistemlerin her bina için ayrı ayrı projelendirileceği, denetimlerin ise ilgili idareler tarafından yapılacağı aktarıldı.
DEPOLAMA TANKLARI VE ŞARTLAR
Yeni düzenlemede depolama tanklarının yerleri ve kapasiteleriyle ilgili ayrıntılar da belirlendi. Buna göre yağmur suyu ve gri su depolama tankları arka ve yan bahçelere yer altına yapılacak. Ön bahçeye yapılacak tanklar için ise yoldan en az 2 metre mesafe şartı aranacak.
Yağmur suyu depolama kapasitesi, binanın çatı yapısı ve bulunduğu ilin yıllık yağış ortalaması dikkate alınarak hesaplanacak. Depo kapasitesinin, toplanabilir su miktarının en az yüzde 6’sını karşılaması gerekecek. Gri su depolama kapasitesi ise bağlı olduğu tuvalet rezervuarlarında kullanılacak suyun en az yarısını karşılayacak şekilde belirlenecek.
Bakanlık, bu hesaplamaların projelendirme aşamasında yapılacağını ve yapı ruhsatı sürecinde kontrol edileceğini bildirdi. Uygulamanın yeni yapılacak binalar için geçerli olacağı, mevcut yapılar için zorunlu bir dönüşüm şartı getirilmediği ifade edildi.
DÜNYADAKİ UYGULAMALAR ÖRNEK ALINDI
Yağmur suyu ve gri su sistemlerinin dünyada uzun süredir uygulandığına dikkat çekildi. Almanya’da bu sistemleri kullanan yapılara su faturasında indirim sağlandığı, İngiltere’de ise uygulamanın ilk yılında vergi avantajı sunulduğu belirtildi. Japonya’da 30 bin metrekare üzerindeki tüm binalarda bu sistemlerin zorunlu olduğu, Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de ise 100 metrekareden büyük tüm çatılarda yağmur suyu sistemi şartı bulunduğu aktarıldı.
ABD’de de 100 binden fazla evde bu sistemlerin farklı amaçlarla kullanıldığı bilgisi paylaşıldı. Türkiye’de ise halihazırda 30 büyükşehirden 7’sinde yağmur suyu uzaklaştırma ayrık sistemine geçildiği bildirildi. Ankara, Diyarbakır, İstanbul ve Kocaeli bu şehirler arasında yer aldı.
Ayrıca birçok sanayi tesisinin topladığı yağmur suyunu sulama ve benzeri alanlarda değerlendirdiği ifade edildi. Yeni düzenleme ile birlikte bu uygulamaların yapı ölçeğinde yaygınlaşmasının hedeflendiği kaydedildi.
