Eskişehir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Gazi Çelik şu ifadeleri kullandı;
“Ev sahiplerine önemli bir uyarıda bulunuyoruz. Mayıs ayı sonunda yapılan yönetmelik değişikliği ile birlikte, internet ortamında yayımlanan taşınmaz ilanlarında, genel ekonomik verilerle uyumlu olmayan ve haklı bir gerekçeye dayanmayan fiyat artışları yasaklandı. Bu tür artışlarda bulunan taşınmaz sahiplerine idari para cezaları uygulanmaya başlandı.
Elektronik ortamda yayımlanan ilanlara yönelik ihbar, inceleme ve analizler neticesinde, yönetmelik değişikliğinin ardından 21 taşınmaz sahibinin ilan fiyatlarını ekonomik göstergelerle uyumsuz şekilde artırdığı tespit edildi. Bu kişiler hakkında 200’er bin lira para cezası uygulandı.
Konuya ilişkin vatandaşlardan çok sayıda şikâyet aldık. Tapuda, belediyelerin belirlediği rayiç bedel üzerinden satışlar yapılmakta. Ancak devlet, yapay zekâ destekli sistemler aracılığıyla bu satışları analiz ederek, satış bedelinin gerçek piyasa değerinden düşük olduğunu tespit edebiliyor. Satıştan 3, 5 ya da 6 ay sonra yapılan bu incelemeler sonucunda, hem alıcılara hem de satıcılara cezalar kesiliyor. Vatandaşlar bu durumdan dolayı sık sık bilgi talep ediyor.
Gerçek mal sahiplerini buradan tekrar uyarıyoruz: Alım satım işlemlerinde gerçek satış fiyatlarını beyan etmelerini tavsiye ediyoruz. Aynı şekilde meslektaşlarımız, yani gayrimenkul danışmanları da bu süreçte zor durumda kalıyor. Daha önce böyle bir yasal uygulama bulunmadığı için, satışlar belediye rayiç bedeli esas alınarak yapılıyor ve bu bedel üzerine artış uygulanıyordu. Ancak artık Bakanlık, ilanları yakından takip ediyor ve bu tür fiyat farklılıklarını tespit ettiğinde cezai işlem uyguluyor.
Sorulması gereken temel soru şu: “Tapuda satış bedeli mi düşük gösteriliyor?” Evet, devlet artık verilen ilanlardaki fiyatlarla tapudaki satış bedelini karşılaştırıyor. Eğer arada ciddi bir fark varsa, bu fark ceza olarak hem alıcıya hem de satıcıya yansıtılıyor. Elektronik ilan sistemleri artık bakanlık tarafından düzenli olarak denetleniyor.
Eskiden gayrimenkulün belediye rayiç bedeline bakılarak bir satış değeri belirleniyor, tapu harçları da buna göre hesaplanıyordu. Ancak artık bu sistem değişti. Bakanlık bu işlemleri incelemeye alıyor ve satıştan aylar sonra bile vatandaşlara vergi dairelerinden çağrı yapılarak ceza tebliğ ediliyor. Müteahhitler ya da gayrimenkul üreticileri de bu durumdan etkileniyor. Aradaki fark ya harç olarak tahsil ediliyor ya da doğrudan para cezası kesiliyor. Bu cezalar hem alıcıya hem de satıcıya uygulanıyor.
Müteahhitler hâlâ satış fiyatını kendileri belirleyebiliyor; ancak belirlenen fiyat piyasa gerçekliğinden uzak ve aşırı yüksekse, buna da ceza geliyor. Örneğin, ortalama rayiç bedeli 2 milyon lira olan bir ev için 4 milyon lira istenirse, bu aradaki fark devlet tarafından ceza konusu yapılıyor.
Devletin amacı hem tüketiciyi hem de gayrimenkul danışmanlarını korumak. Bu nedenle gerçek değer üzerinden satış yapılması isteniyor. Yani 2 milyon liralık bir daireyi 500 bin liraya satan da, 4 milyona satan da cezai yaptırımla karşılaşıyor. Yapay zekâ destekli sistemler sayesinde, fiyatlar gerçek dışıysa fark tespit edilerek ceza kesiliyor.”
